نشا آویشن باغی (نشا ریشه لخت)

توضیحات

نشا آویشن باغی

آویشن باغی با نام علمی Thymus Vulgaris، گیاهی از خانواده نعناعیان، بومی نواحی مدیترانه و جنوب اروپا می‌باشد.

آویشن باغی گیاهی خشبی و چندساله است. منشأ آن نواحی مدیترانه گزارش شده و در جنوب اروپا در سطوح وسیعی می‌روید. این گیاه در نواحی نیمه خشک زلاندنو مناطق وسیعی را بوجود می‌آورد. جنس تیموس دارای گونه‌های متعددی است که از نظر تیپ شیمیایی (کمیت و کیفیت مواد مؤثره) بسیار متفاوتند.

ریشه مستقیم، کم و بیش چوبی و انشعاب‌های فراوانی دارد.

خواص درمانی و موارد مصرف

ترکیبات موجود در آویشن باغی دارای خواص ضدعفونی کننده، خلط آور، ضدمیکروب، ضدقارچ، تونیک و ضدانگل هستند. انواع آویشن در درمان سرفه، به عنوان ضد نفخ، تقویت کننده دستگاه هاضمه و آرام بخش بکار می‌رود. در صنایع غذایی در انواع غذاهاف پیتزا و مانند آن به عنوان یک طعم دهنده به کار می‌رود.

بسیاری از گونه‌های آویشن به دلیل تولید شهد فراوان برای پرورش زنبور عسل مورد استفاده قرار می‌گیرند، عسل حاصل از آن طعم و عطر ویژه‌ای دارد. همچنین از آویشن در ایجاد فضای سبز، باغ‌های صخره‌ای و گل گلدانی می‌توان استفاده کرد.

ترکیبات شیمیایی

آویشن دارای اسانس است که مهترین ماده تشکیل دهنده آن تیمول نام دارد. علاوه بر آن، متیل کاویکول، سینئول و بورنئول نیز در اسانس آویشن وجود دارد. مواد دیگری مانند فلاونوئید (آپی ژنین و لوتئولین) و تانن هم در گیاه وجود دارد

نحوه تکثیر آویشن باغی

آویشن را از توسط نشا ریشه لخت و توپی می‌توان تکثیر کرد. در این مرحله نشا آویشن باغی از ریشه‌های مناسبی به طول پنج تا هفت سانتیمتر برخوردار بوده و به سهولت قادرند شوک حاصل از انتقال را تحمل کنند، در هر چاله یک یا دو نشا آویشن باغی می‌توان کشت کرد.

در سطوح کوچک کشت عمل انتقال نشا آویشن باغی به زمین اصلی را می‌توان با دست انجام داد. در حالیکه در مقیاس وسیع این عمل فقط با ماشین امکان پذیر است. برای هر هکتار زمین تعداد ۱۰۰ هزار نشا نیاز است.

داشت نشا آویشن باغی

با توجه به اینکه آویشن به مدت ۶-۴ سال در مزرعه باقی می‌ماند برنامه ریزی برای کوددهی آن حایز اهمیت است. با مصرف میزان مناسب کود دامی پوسیده (تقریبا ۳۰-۲۰ تن) قبل از کشت بایستی تأمین نیاز غذایی آن را تضمین کرد.

در تحقیقی برای بررسی اثرات ازت در مقادیر مختلف بر روی رشد و میزان اسانس T. vulgaris در طی چهار فصل در ازمیر مشخص شد که عملکرد ماده خشک گیاه با افزایش مصرف ازت افزایش می‌یابد. میزان گل اسانس از ۷۸/۰ تا ۱/۳ درصد و درصد تیمول از ۸۷/۲۶ تا ۵۷/۵۸ درصد متغیر بود و کود ازته هیچ اثر معنی دار روی میزان کل اسانس و یا درصد تیمول نداشت.

به طور معمول در فصل بهار قبل از کشت ۵۰ تا ۸۰ کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس به همراه ۴۰ تا ۶۰ کیلوگرم در هکتار ازت در اختیار گیاهان قرار می‌گیرد. از سال دوم ریش قبل از وجین علف‌های هرز همه ساله فصل بهار باید ۳۰ تا ۵۰ کیلوگرم در هکتار ازت در اختیار گیاهان قرار گیرد.

اگرچه آویشن به تعدادی از علف کش‌ها مقاومت نشان می‌دهد به هر حال سوالاتی از قبیل بقایای آن روی مواد گیاهی مخصوصا برای بازار صادرات مطرح است که بایستی مشخص شود. هیچ علف کشی برای استفاده روی آویشن ثبت نشده است و فقط تحقیقات محدودی در این زمینه انجام گرفته است.

علف کش‌هایی که ممکن است برای کنترل انتخابی علف‌های هرز آویشن در آزمایش‌های تحقیقاتی و زراعی استفاده شوند شامل Linuron, Sinbar, Stomp, Foresite, Versatill می‌باشد. با این وجود هیچ گونه کنترل شیمیایی علف‌های هرز ممکن است مطلوب نباشد.

البته شاید بدون کمک بعضی از علف کش‌ها، کشت آویشن در مقیاس وسیع ممکن نباشد. با این حال آویشن را می‌توان بدون استفاده از علف کش به طور موفقیت آمیز در مزارع با استفاده از یک پوشش بازدارنده رشد علف هرز پرورش داد. برای چنین کاری می‌توان از مالچ‌های آلی استفاده کرد.

عملکرد نشا آویشن باغی

برداشت آویشن، نقطه بحرانی در مدیریت زراعی این گیاه محسوب می‌شود. به طور کلی، بهترین زمان جمع آوری اندام رویشی (برگ‌ها و ساقه‌های جوان) حاوی مواد مؤثر هنگامی است که گیاه در مرحله گل زدایی باشد. عملکرد واقعی آویشن باغی مجموع در۳ الی ۴ مرحله برداشت در سال به مقدار ۹۰۰۰ الی ۱۲۰۰۰ کیلوگرم میرسد.