Description
نشا رزماری
رزماری یا اکلیل کوهی
گیاهی با نام علمی Rosmarinus officinalis L نشا رزماری (Rosmarinus officinalis) یک گیاه دارویی و ادویه‌ای معروف است که از خانوادهٔ Lamiaceae (یا Labiatae) به شمار می‌رود. این گیاه در مناطق معتدل و گرمسیری جهان رشد می‌کند و به شکل یک بوته چمنی بلند با برگ‌های خزه‌ای و نوک‌های تیز شناخته میشود.
رزماری به عنوان یکی از گیاهان دارویی و ادویه‌ای مهم در آشپزی و پزشکی معروف است. از نظر آشپزی، برگها و اسانس‌های رزماری به عنوان یک ادویه معطر در طی تهیه غذاهای مختلف استفاده می‌شوند و به غذاها طعم و عطر خوشایندی می‌دهند.
این گیاه بیشتر در کنار گوشت، مرغ، ماهی، سبزیجات و نان مورد استفاده قرار می‌گیرد. از نظر پزشکی، رزماری دارای خواص دارویی متعددی است. مهمترین ترکیبات فعال آن شامل اسید رزمارینیک، فلاوونوئیدها، ترپن‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌شوند.
از خانواده لابیاته (نعناعیان)، گیاهی بوته‌ای و همیشه سبز تا ارتفاع ۲ متر می‌باشد. برگها متقابل کشیده نخی، بدون دمبرگ و به رنگ سبز روشن هستند. گل‌ها به صورت دسته‌های چندتایی در خوشه‌هایی که در طول محور پراکنده‌اند، آرایش یافته‌اند. جام گل به رنگ آبی روشن و به ندرت صورتی و یا سفید است. میوه مجموعه‌ای از چهار فندقه (هستک) و قهوه‌ای رنگ می‌باشد. نام رزماری برگرفته از کلمات لاتین ros به معنای شبنم و marinus به معنای دریا است.
خواص رزماری (نشا رزماری)
- بهبود خلق و خو و استرس
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- خاصیتهای آنتی باکتریایی
- تسکین دهنده معده
- تازه و خوشبو کننده نفس
- تحریک جریان خون
- تسکین درد
- خاصیت ضد التهابی مفاصل و استخوان
- سم زدایی از بدن
- جوان سازی پوست
- درمان لکه و جوش
- جلو گیری از ابتلا به بیماری نقرس
- جلوگیری از ابتلا به بیماری روماتیسم
مواد مؤثره
برگها و ساقه گیاه دارای پی نن، کامفن، برنئول، سینئول، تیمول و لینالول است
سازگاری: بطور کلی رزماری در اراضی سنگلاخی، شور و قلیایی دوام داشته و به خوبی رشد می‌کند.
کشت این گیاه: در سراسر ایران رواج داشته و بصورت نشا (نشا رزماری) موفقیت آمیز بوده است و مقاومت آن نسبت به خشکی و شوری بیشتر از گیاه اسطوخودوس می‌باشد.
عملیات آماده سازی بستر و کوددهی
زمین را قبل از کاشت شخم عمیق زده و علفهای هرز آن را جمع آوری و دفع می‌کنیم. از آن جایی که گیاه چند سال در زمین باقی می‌ماند در هنگام کاشت لازم است خاک را با کوددامی پوسیده و کود شیمیایی به اندازه کافی تقویت نمود.
بدین منظور حدود ۲۰ تا ۳۰ تن کود حیوانی پوسیده و ۵۰۰ کیلوگرم کودهای فسفاته، پتاسه و ازته به خاک مزرعه افزوده میشود. آماده کردن زمین بصورت کرتی یا جوی و پشته‌ای (فاروئی) انجام میشود.
کاشت نشا رزماری
کاشت این گیاه بیشتر در پاییز و یا اوایل بهار انجام می‌گیرد. بهترین روش تکثیر آن نشا قلمه‌ای است که بایستی ابتدا قلمه‌ها (نشا رزماری) را ریشه دار نموده و به زمین اصلی انتقال داد.
ریشه زایی قلمه‌ها در محیط بستر سبک حدود ۴۵روز طول می‌کشد فاصله کاشت بین بوته‌ها حدود ۴۰ سانتیمتر و بین خطوط کاشت ۶۰ سانتیمتر بوده و در هر هکتار حدود ۴۰ هزار بوته کشت میشود.
عملیات داشت
در زمان نگهداری گیاه که چندین سال به طول می‌انجامد دادن کود سرک (کودهای ازته)، هرس مناسب (قطع انتهای ساقه در سال اول به منظور تولید شاخه‌های انبوه و متراکم) و مبارزه با علفهای هرز ضروری است.
از آنجایی که نیاز آبی این گیاه بسیار کم بوده می‌توان مزرعه را بسته به نوع خاک و منطقه مورد کاشت هر ۱۰ تا ۱۵ روز آبیاری نمود. آفات و بیماریهای خاصی روی این محصول مشاهده نشده است.
برداشت
برداشت اقتصادی این محصول از سال دوم و سوم آغاز میشود. برداشت سال اول با کشت پاییزه دربهار همان سال به میزان ۲۵۰۰ کیلوگرم وبرداشت بهار سال بعد به میزان ۵۰۰۰ کیلوگرم برگ خشک می‌باشد و می‌توان برداشت کرد و برداشت در زمان گلدهی گیاه انجام میشود.
سرشاخه‌های گلدار آن را پس از برداشت مستقیما بصورت‌تر برای اسانس گیری ارسال کرده یا ابتدا آن را خشکانیده و تا زمان فروش در انبار خشک و خنک نگهداری می‌کنند.
