آویشن شیرازی یکی از گیاهان دارویی است که در سال‌های اخیر کاشت آن مورد توجه بسیاری از کشاورزان قرار گرفته‌است. این گیاه معطر و پرخاصیت علاوه بر آشپزی در صنعت دارویی و زیبایی نیز کاربرد دارد. اگر شما هم علاقمند به کاشت آویشن شیرازی هستید توصیه می‌کنیم این مقاله آدرین کشت را مطالعه کنید تا با اصول کاشت آویشن شیرازی بیشتر آشنا شوید.
کاشت آویشن شیرازی
برای شروع کاشت آویشن شیرازی آماده کردن زمین اهمیت زیادی دارد. برای آماده کردن زمین برای کاشت این گیاه دارویی ارزشمند مراحل زیر را انجام دهید.
۱- شخم زدن زمین و تهیه بستر
این گیاه برای استقرار و رشد مناسب نیاز به خاک‌های با بافت شنی یا شنی_لومی (خاک‌های سبک) دارد. بنابراین در درجه اول بهتر است در خاک‌های با این جنس کاشته شود و اگر قرار به کشت در خاک‌های رسی باشد حتما از طریق اضافه کردن مواد آلی مانند کود دامی پوسیده، کمپوست و… بافت خاک را تا حد ممکن سبک کنید تا برای کاشت آویشن شیرازی مناسب شود.
برای تهیه بستر مناسب جهت کاشت آویشن شیرازی، ابتدا مزرعه را با گاوآهن برگردان دار شخم زده، سپس به منظور از بین بردن کلوخه‌های بلافاصله باید از دیسک استفاده کنید. برای تسطیح زمین از دستگاه لولر استفاده کنید. چون گیاهچه گیاه به غرقابی بودن خاک و عوامل بیماری‌زا حاصل از تجمع رطوبت حساس است باید حتما گیاهچه‌ها روی پشته کشت کنید. به منظور ایجاد پشته مناسب برای کشت، بهتر است از دستگاه مرزبند به منظور پشته بلندتر استفاده کرد.
۲- سیستم آبیاری و فواصل کشت
برای کاشت آویشن شیرازی حتما باید از سیستم آبیاری تحت فشار قطره‌ای استفاده کنید. روی پشته ایجاد شده (فواصل پشته‌ها، قله پشته تا قله پشته همجوار حداکثر یک متر) دو خط نوار تیپ به فواصل ۲۰ سانتی‌متر ایجاد کنید.
دو طرف هر نوار تیپ به فواصل ۲۰ سانتی‌متر بصورت زیگزاگ گودال‌هایی به اندازی کرسی نشاء جهت کشت ایجاد کنید. با این فواصل تراکم کشت برای هر متر مربع ۸ عدد و برای هر هکتار ۸۰۰۰ عدد در نظر گرفته می‌شود.
۳- کاشت
کاشت آویشن شیرازی، ابتدا مزرعه بصورت کامل (چهار ساعت) آبیاری کنید. بعد از گذشت ۴۸ ساعت از آبیاری، وقتی خاک به حالت گاورو درآمد، دو طرف تیپ گودال‌هایی به اندازه حجم کرسی نشاء با فواصل ۲۰ سانتی‌متر بصورت زیگزاگ ایجاد کنید.
برای شروع کاشت آویشن شیرازی در مزرعه، نشاء را بدون اینکه به قالب ریشه آن آسیبی وارد شود از سینی درآورده و درون گودال‌های ایجاد شده قرار دهید. خاک دور طوقه نشاء را بصورت کامل فشار دهید به صورتی که ریشه نشاء کامل زیر خاک رفته باشد. بلافاصله بعد از کاشت آویشن شیرازی در مزرعه آبیاری کنید.
داشت آویشن شیرازی
۱- آبیاری
آویشن شیرازی در مراحل اولیه رشد به آبیاری منظم و فراوان نیاز دارد تا از تنش خشکی در امان بماند. توصیه می‌شود در یک ماه ابتدایی پس از کاشت، رطوبت مزرعه روزانه و در صبح و عصر تأمین شود. پس از استقرار کامل گیاه و اطمینان از ریشه‌دوانی مناسب، می‌توان دور آبیاری را به تدریج و با نظارت کارشناسان افزایش داد؛ به این صورت که در مناطق گرم و خشک هر 3-4 روز و در مناطق سردسیر هر 5-7 روز یکبار آبیاری شود.
۲- کنترل علف‌های هرز
با توجه به رشد بسیار آهسته و ضعیف آویشن شیرازی در مراحل ابتدایی، کنترل دقیق و مرتب علف‌های هرز از طریق وجین دستی توسط کارگران مجرب ضروری است تا از رقابت شدید علف‌ها با گیاه جلوگیری شود. توصیه می‌شود هر هفته حداقل یک بار وجین صورت گیرد.
۳- تغذیه
برای تولید آویشن سالم و باکیفیت، استفاده از انواع کودهای آلی پوسیده و ورمی‌کمپوست غنی‌شده با عناصر معدنی مورد نیاز بر اساس آزمایش دقیق خاک، توصیه می‌شود. میزان و نوع کود مصرفی بستگی به میزان مواد آلی و بافت خاک دارد و باید توسط متخصصین خاک و گیاه تعیین شود.
۴- پیشگیری و درمان بیماری‌ها
مصرف منظم قارچ‌کش‌های اختصاصی و استاندارد مانند رورال تی‌اس، اسکادران و پروپی‌کونازول، و نیز حشره‌کش‌ها و سموم دفع آفات گیاهی، طبق دستور کارشناسان، برای پیشگیری و درمان بیماری‌ها و آفات آویشن شیرازی الزامی است.
برداشت
آویشن شیرازی به عنوان یک گیاه علفی یکساله از نوع روز بلند، معمولاً 45 تا 50 روز پس از کاشت در فصل بهار وارد مرحله گلدهی می‌شود. در این مرحله انجام سرزنی و گل زنی توسط کارگران ماهر با استفاده از قیچی‌های باغبانی تیز و استریل شده، موجب تحریک گیاه برای ورود به فاز رویشی و تولید شاخه‌های فرعی و برگ بیشتر می‌شود.
زمان مناسب برای اولین برداشت، معمولاً 90 تا 110 روز پس از کاشت و زمانی است که 50 تا 60 درصد بوته‌ها وارد فاز زایشی شده‌اند. برداشت باید در ساعات صبح و با آب و هوای مناسب، توسط کارگران آموزش دیده و با رعایت نکات بهداشتی و استفاده از ابزار تمیز انجام شود.
فرآوری
پس از برداشت، سرشاخه‌ها باید سریعاً و حداکثر ظرف 2 تا 3 ساعت به خشک‌کن‌های بهداشتی مجهز به سیستم‌های کنترل دقیق دما و رطوبت منتقل شوند. دمای خشک‌کن باید 45 تا 50 درجه سانتی‌گراد تنظیم باشد تا خشک شدن به صورت کنترل شده و بدون آسیب رساندن به مواد مؤثره انجام شود.
پس از خشک شدن کامل برگ‌ها که 72 تا 96 ساعت زمان می‌برد، برگ‌ها از ساقه‌ها جدا و پس از بازرسی نهایی، بسته‌بندی و برای فرآوری‌های بعدی از جمله اسانس‌گیری به واحدهای تخصصی منتقل می‌شوند.
نتیجه‌گیری کاشت آویشن شیرازی
آویشن شیرازی به عنوان یک گیاه دارویی ارزشمند و چندمنظوره، طی دهه‌های اخیر مورد توجه فزاینده کشاورزان و سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. برای کاشت و تولید موفق این گیاه، انتخاب زمین مناسب، آماده‌سازی دقیق خاک، ایجاد بستر و پشته‌های مطلوب با استفاده از ماشین‌آلات کشاورزی از اهمیت بسزایی برخوردار است. عملیات داشت شامل آبیاری به موقع و منظم، وجین و کنترل علف‌های هرز به صورت دستی، تغذیه اصولی با کودهای آلی و شیمیایی مورد نیاز، و پیشگیری از آفات و بیماری‌هاست که باید با دقت کامل انجام شود.
برداشت در زمان مناسب و توسط نیروی انسانی ماهر، با رعایت نکات بهداشتی و به کمک ابزار مناسب، اهمیت زیادی در کیفیت نهایی محصول دارد. مراحل خشک‌کردن صحیح، جداسازی برگ و ساقه و بسته‌بندی، پیش از انتقال به واحدهای فرآوری و تولید فرآورده‌های دارویی و غذایی، از ضروریات پس از برداشت می‌باشند.